ویزای 5 اسپانسری کانادا یا برنامه حمایت خصوصی پناهندگان (G5 – Group of Five) یکی از برنامه های ویزای اسپانسرسشیپ کانادا و روش‌های دولت کانادا برای اسکان پناهندگان در این کشور است. این برنامه به پنج شهروند یا مقیم دائم کانادا اجازه می‌دهد که با هم یک گروه تشکیل داده و مسئولیت مالی و اجتماعی یک پناهنده یا خانواده پناهنده را به مدت حداقل یک سال برعهده بگیرند.
بر خلاف برنامه‌های دولتی مانند برنامه اسکان مجدد دولت کانادا (GAR)، در برنامه G5 دولت هزینه‌ای پرداخت نمی‌کند، بلکه این گروه حامیان خصوصی هستند که تمام نیازهای اولیه فرد یا خانواده پناهنده را تأمین می‌کنند.
در این مقاله، تمامی جزئیات مربوط به این نوع از ویزای کانادا از جمله شرایط اسپانسرها و پناهندگان، مراحل درخواست، تمکن مالی، مزایا و تفاوت آن با سایر برنامه‌ها مانند PSR یا اسکان خصوصی را بررسی می‌کنیم.
ویزای 5 اسپانسری کانادا چیست؟
ویزای پنج اسپانسری کانادا (Group of Five – G5) یک برنامه مهاجرتی انسان دوستانه و انواع ویزای اسپانسری و حتی مهاجرت خانوادگی به کانادا است که به پنج شهروند یا مقیم دائم کانادا اجازه می‌دهد که به صورت خصوصی، یک پناهنده خارج از کانادا را برای اسکان در کانادا حمایت مالی و اجتماعی کنند.
برنامه اسکان خصوصی پناهندگان (PSR) یا Private Sponsorship of Refugees کانادا چیست؟
برنامه PSR یکی دیگر از راه‌های قانونی حمایت از پناهندگان برای ورود به کانادا است. در این برنامه، افراد، گروه‌ها یا سازمان‌های غیرانتفاعی می‌توانند اسپانسر پناهندگانی شوند که در خارج از کانادا اقامت دارند. تفاوت اصلی بین PSR و G5 در این است که در PSR نیازی نیست پناهنده الزاماً مدرک پناهندگی از UNHCR داشته باشد، اگرچه داشتن آن مزیت محسوب می‌شود.
برنامه اسکان خصوصی پناهندگان کانادا که با نام PSR – Private Sponsorship of Refugees شناخته می‌شود، یکی از برنامه‌های پیشگام و بشردوستانه کانادا در زمینه مهاجرت و حمایت از پناهندگان است. این برنامه به شهروندان و مقیمان دائم کانادا اجازه می‌دهد تا با مسئولیت‌پذیری مالی، اجتماعی و اخلاقی، به اسکان مجدد پناهندگانی که در خارج از کانادا به‌سر می‌برند کمک کنند.
برنامه PSR در سال ۱۹۷۹ برای پاسخ به بحران پناهندگان ویتنامی راه‌اندازی شد و از آن زمان تاکنون، ده‌ها هزار پناهنده از طریق این برنامه وارد کانادا شده‌اند. تفاوت اصلی این برنامه با برنامه‌های دولتی (مانند GAR – Government-Assisted Refugees) در این است که هزینه‌ها و حمایت‌های اولیه توسط افراد یا گروه‌های غیر دولتی تأمین می‌شود، نه دولت فدرال.
این برنامه شامل سه زیرگروه اصلی است که هر کدام شرایط و سازوکار خاص خود را دارند:
- گروه پنج اسپانسری (Group of Five – G5)
- اسپانسر اجتماعی یا سازمانی (Community Sponsor)
- اسپانسر دارای توافقنامه (SAH – Sponsorship Agreement Holder)
1.گروه پنج اسپانسری (Group of Five – G5)
این زیرگروه شامل پنج فرد بزرگسال (بالای ۱۸ سال) است که شهروند یا مقیم دائم کانادا هستند. این افراد به‌صورت داوطلبانه، با هم یک گروه تشکیل داده و برای حمایت از یک پناهنده یا یک خانواده پناهنده، از نظر مالی، اسکان، و ادغام در جامعه، مسئولیت کامل می‌پذیرند. گروه باید ثابت کند که توان مالی کافی برای پشتیبانی از پناهنده به مدت حداقل ۱۲ ماه را دارد.
2.اسپانسر اجتماعی یا سازمانی (Community Sponsor)
در این نوع حمایت، یک سازمان غیردولتی، مذهبی، خیریه، یا اجتماعی ثبت‌شده در کانادا می‌تواند مسئولیت حمایت از یک یا چند پناهنده را بر عهده بگیرد. سازمان باید از نظر مالی و لجستیکی آمادگی لازم را برای تامین نیازهای پناهنده (مانند مسکن، تغذیه، خدمات بهداشتی، آموزش و…) نشان دهد.
3.اسپانسر دارای توافقنامه (SAH – Sponsorship Agreement Holder)
این زیرگروه شامل سازمان‌هایی است که با دولت کانادا توافقنامه رسمی امضا کرده‌اند تا در بازه زمانی مشخص، تعداد معینی پناهنده را حمایت کنند. این سازمان‌ها می‌توانند به‌تنهایی یا از طریق همکاری با دیگر نهادها (مانند گروه‌های اجتماعی یا خانواده‌ها) برای حمایت از پناهندگان اقدام نمایند.
مدرک پناهندگی از UNHCR چیست؟
مدرک پناهندگی یا نامه تأیید وضعیت پناهندگی (Refugee Status Determination – RSD letter) یک سند رسمی صادر شده توسط UNHCR یا نهادهای مرتبط است که تأیید می‌کند یک فرد در خارج از کشور خود، طبق تعریف بین‌المللی پناهنده محسوب می‌شود و به دلایل موجه نمی‌تواند به کشورش بازگردد.
چرا این مدرک مهم است؟
برای درخواست برنامه‌هایی مانند ویزای ۵ اسپانسری کانادا (Group of Five – G5)، ارائه این مدرک الزامی است. دولت کانادا نیاز دارد تا مطمئن شود فردی که از او حمایت می‌شود، واقعاً وضعیت پناهندگی دارد و این وضعیت توسط مرجع معتبر بین‌المللی یا کشوری سوم به‌صورت کتبی تایید شده است.
این مدرک معمولاً شامل چه اطلاعاتی است؟
- نام و مشخصات فرد پناهنده
- کشور مبدأ
- تاریخ صدور مدرک
- دلایل اصلی پناهندگی و خطرات احتمالی در صورت بازگشت
- شماره پرونده یا شماره شناسایی در UNHCR
- تأییدیه رسمی از طرف دفتر UNHCR یا نهاد مجاز
چه کسانی می‌توانند این مدرک را دریافت کنند؟
- افرادی که در کشورهای میزبان (مانند ترکیه، اردن، لبنان، اندونزی و…) از UNHCR درخواست پناهندگی داده‌اند.
- افرادی که مراحل بررسی وضعیت پناهندگی (RSD) را طی کرده و مورد تأیید قرار گرفته‌اند.
شرایط اسپانسرها برای پنج اسپانسری کانادا
- شهروند یا مقیم دائم کانادا باشد.
- حداقل 18 سال سن داشته باشد.
- فاقد سوءپیشینه کیفری یا مالی باشد.
- توانایی مالی برای تأمین نیازهای اولیه پناهنده برای مدت حداقل 12 ماه را داشته باشد.
- فرم Undertaking را امضا کند.
- همه اسپانسرها به صورت گروهی مسئول هستند و باید طرح حمایتی (Settlement Plan) ارائه دهند.
شرایط پناهندگان برای دریافت حمایت در برنامه G5
- باید در کشوری خارج از کشور مبدا خود باشند.
- باید توسط UNHCR یا دولت کشور سوم به عنوان پناهنده به رسمیت شناخته شده باشند (Refugee Status Document الزامی است).
- نباید گزینه‌های اسکان مناسب در کشور محل اقامت فعلی داشته باشند.
آیا پناهنده باید در کشور خاصی باشد؟
بله. پناهنده باید در کشوری ثالث (نه کشور مبدا) اقامت داشته باشد و از سوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل یا دولت کشور میزبان به عنوان پناهنده شناخته شده باشد. به عبارت دیگر، پناهندگانی که هنوز در کشور خود هستند یا در کشورهایی با روابط پیچیده با کانادا اقامت دارند، نمی‌توانند از این برنامه استفاده کنند.
نحوه درخواست برای ویزای 5 اسپانسری
1. تشکیل گروه پنج نفره اسپانسر.
2. تهیه و امضای تعهدنامه مالی (Undertaking).
3. تدوین و ارائه طرح اسکان (Settlement Plan).
4. گردآوری مدارک شناسایی و مالی اسپانسرها.
5. دریافت و ارائه مدرک رسمی پناهندگی پناهجو.
6. ارسال پرونده کامل به IRCC (اداره مهاجرت، پناهندگان و شهروندی کانادا).
7. بررسی پرونده توسط IRCC و صدور ویزا در صورت تأیید.
چه کسانی واجد شرایط دریافت ویزای 5 اسپانسری کانادا هستند؟
افرادی که واجد شرایط دریافت ویزای پنج اسپانسری کانادا (Group of Five – G5 Sponsorship) هستند، باید شرایط خاصی را داشته باشند که توسط دولت کانادا و اداره مهاجرت، پناهندگان و شهروندی کانادا (IRCC) تعیین شده است.
- داشتن وضعیت پناهندگی تأیید شده
- حضور در خارج از خاک کانادا
- نیاز واقعی به اسکان مجدد (Resettlement Need)
- عدم داشتن گزینه دیگر برای اقامت دائم یا تابعیت
- امکان دریافت حمایت از سوی ۵ اسپانسر مقیم کانادا
- سلامت قابل قبول و عدم سوءپیشینه تروریستی یا جنایی
مدت زمان صدور ویزای 5 اسپانسری کانادا
زمان بررسی و صدور ویزای ۵ اسپانسری کانادا می‌تواند متغیر باشد و معمولاً بین ۱ تا ۳ سال طول می‌کشد. این مدت بسته به کشور محل اقامت پناهنده و همچنین حجم کاری سفارت یا کنسولگری کانادا در آن کشور متفاوت است.
شرایط و نحوه اثبات تمکن مالی برای برنامه G5 کانادا
گروه اسپانسر باید نشان دهد که می‌تواند تمام هزینه‌های زندگی پناهنده را برای حداقل یک سال تأمین کند. این شامل:
- مسکن
- خوراک
- پوشاک
- آموزش زبان
- خدمات درمانی تکمیلی (در صورت نیاز)
تعهد مالی حداقل ۱۲ ماه: اسپانسرها باید تضمین کنند که هزینه‌های اسکان، غذا، پوشاک، حمل‌ونقل، خدمات بهداشتی و آموزشی پناهنده را برای حداقل یک سال تأمین خواهند کرد.
داشتن درآمد کافی یا دارایی مناسب: درآمد کل پنج اسپانسر باید به‌گونه‌ای باشد که بتوانند هزینه‌های حداقلی یک خانواده یا فرد تازه‌وارد را تأمین کنند.
ثبات مالی: اسپانسرها باید مدارکی ارائه دهند که نشان دهد توانایی مالی آن‌ها پایدار و قابل اتکا است (مثلاً مدارک مالیاتی، فیش حقوق، حساب بانکی، اثبات مالکیت ملک یا دارایی).
نحوه اثبات تمکن مالی
ارائه مدارک درآمد:
- اظهارنامه مالیاتی سال‌های اخیر (T1 General)
- فیش حقوق ماهیانه یا قرارداد کاری معتبر
- صورت‌حساب‌های بانکی با گردش مالی مناسب
مدارک مالکیت یا دارایی:
- سند مالکیت ملک، خودرو یا دارایی‌های قابل تبدیل به نقد
- مدارک سرمایه‌گذاری یا حساب‌های پس‌انداز
نامه تعهدنامه مالی: هر پنج اسپانسر باید یک نامه رسمی تعهد مالی به اداره مهاجرت کانادا (IRCC) ارائه دهند که در آن متعهد می‌شوند به مدت حداقل یک سال هزینه‌های زندگی پناهنده را تأمین کنند.
مدارک مورد نیاز برای اسپانسرها ویزای 5 اسپانسری کانادا
- مدارک شناسایی (کارت اقامت دائم یا پاسپورت کانادایی)
- فرم تعهدنامه (Undertaking Form)
- طرح اسکان (Settlement Plan)
- مدارک مالی (bank statements، Notice of Assessment، فیش حقوقی)
مدارک مورد نیاز برای پناهندگان ویزای 5 اسپانسری کانادا
- مدرک رسمی پناهندگی از UNHCR یا کشور میزبان
- پاسپورت یا مدارک هویتی
- عکس
- فرم IMM6000
—
آیا پس از ورود به کانادا، پناهنده اقامت دائم می‌گیرد؟
بله. پناهندگانی که از طریق برنامه G5 وارد کانادا می‌شوند، به محض ورود به کشور، اقامت دائم (Permanent Residency) دریافت می‌کنند. آن‌ها از تمام حقوق یک مقیم دائم کانادا برخوردارند و می‌توانند پس از چند سال برای شهروندی اقدام کنند.
—
هزینه‌های ویزای 5 اسپانسری کانادا
- بررسی پرونده توسط IRCC: رایگان برای پناهنده، اما هزینه‌های جانبی مانند اسناد، ترجمه و پست به عهده اسپانسرهاست.
- هزینه‌های اسکان اولیه: حداقل 16,500 دلار کانادا برای یک نفر (سال 2025)
- هزینه سفر: معمولاً از طریق وام مهاجرتی تامین می‌شود.
مزایا و معایب ویزای گروه 5 اسپانسری کانادا
مزایا
- کمک انسان‌دوستانه به افراد نیازمند
- ورود سریع‌تر به کانادا نسبت به برخی برنامه‌ها
- دریافت اقامت دائم
معایب
- مسئولیت سنگین مالی و روانی بر عهده اسپانسرها
- فرآیند طولانی بررسی پرونده
تفاوت ویزای گروه ۵ نفره با سایر روش‌های پناهندگی در کانادا
۱.مدرک پناهندگی UNHCR یا اثبات وضعیت پناهنده
- در برنامه G5 داشتن مدرک رسمی پناهندگی از کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان (UNHCR) یا اثبات وضعیت پناهنده از سوی یک کشور ثالث کاملاً الزامی است.
- در برنامه PSR داشتن این مدرک ترجیحاً الزامی است ولی در برخی موارد استثنا وجود دارد.
- در برنامه BVOR نیازی به ارائه این مدرک نیست، چون پناهندگان از قبل توسط دولت کانادا و UNHCR انتخاب و تأیید شده‌اند.
۲.هزینه‌های اسکان و زندگی اولیه
- در برنامه G5، تمام هزینه‌های اسکان، خوراک، پوشاک، خدمات درمانی و حمایتی به مدت یک سال، به‌طور کامل بر عهده گروه اسپانسر پنج‌نفره است.
- در برنامه PSR نیز هزینه‌ها بر عهده اسپانسرهای خصوصی (شامل گروه‌های سازمانی، مذهبی یا اجتماعی) است.
- اما در برنامه BVOR، هزینه‌ها به‌صورت مشترک بین دولت کانادا و اسپانسرها تقسیم می‌شود؛ دولت بخشی از حمایت مالی را ارائه می‌دهد و اسپانسر مسئول حمایت اجتماعی و باقی‌مانده مالی است.
۳.زمان بررسی پرونده
- پرونده‌های G5 معمولاً زمان‌برتر و طولانی‌تر هستند، زیرا ارزیابی وضعیت پناهندگی، بررسی صلاحیت مالی پنج اسپانسر، و تأیید پناهنده در کشور میزبان نیازمند بررسی دقیق‌تری است.
- در PSR زمان بررسی متوسط است و ممکن است سریع‌تر از G5 پیش رود، به‌خصوص اگر اسپانسر دارای توافقنامه (SAH) باشد.
- در برنامه BVOR، فرآیند بررسی سریع‌تر از سایر روش‌هاست، زیرا پناهندگان از قبل انتخاب شده‌اند و تنها مرحله پذیرش توسط اسپانسر باقی می‌ماند.
پرسش‌های متداول
1.آیا هر کسی می‌تواند اسپانسر شود؟
فقط شهروندان و دارندگان اقامت دائم کانادا که شرایط مالی و قانونی را دارند.
2.آیا خانواده پناهنده هم شامل این ویزا می‌شوند؟
بله، در صورتی که اعضای خانواده در فرم درخواست ثبت شده باشند.
3.اگر یکی از اسپانسرها انصراف دهد، چه می‌شود؟
باید فرد جایگزین معرفی شود؛ در غیر این‌صورت، پرونده رد خواهد شد.
نتیجه گیری
برنامه گروه 5 اسپانسری یکی از روش‌ها برای کمک به پناهندگان و دریافت اقامت کانادا از طریق پناهندگی است. با تشکیل گروهی متعهد و ارائه مدارک کامل و صادقانه، می‌توان فرآیند دریافت این ویزا را با موفقیت طی کرد. پیشنهاد می‌شود حتماً از مشاورین رسمی مهاجرتی یا سازمان‌های معتبری چون [RSTP](https://www.rstp.ca/) برای راهنمایی تخصصی استفاده کنید.
منابع
